Thema:
Preventie
Valpreventie ouderen
Valincidenten hebben ernstige gevolgen voor de zelfstandigheid, zelfredzaamheid en mobiliteit van 65-plussers. Door de dubbele vergrijzing neemt het aantal valincidenten de laatste jaren toe. Vanuit Samen Sterker Eemland is de regionale samenwerking Sterker Staan Eemland gestart, waar medisch en sociaal domein zich samen inzetten dat ouderen sterker staan en minder vaak vallen.
Samenwerken doen we regionaal middels inspireren, afstemmen, en het maken van werkafspraken. Met samenwerken streven we naar afgestemde zorg, leren van elkaars successen, kennisdeling, en het weghalen van mogelijke belemmeringen voor inwoners en professionals tussen lokale ketenaanpakken valpreventie in Eemland.
Waarom is dit belangrijk?
Elke 4 minuten belandt een 65-plusser op de spoedeisende hulp na een valongeval. Dit is slechts 10% van het totaal aantal valongevallen van ouderen. Een valongeval heeft veel impact op de zelfredzaamheid van ouderen, het langer thuis kunnen wonen en de kwaliteit van leven. De directe medische zorgkosten van valongevallen schoten in 2020 al door de 1 miljard euro. Vallen kan een enorme inbreuk doen op de kwaliteit van leven, denk naast lichamelijke gevolgen ook aan valangst en eenzaamheid. Gelukkig kunnen 65-plussers zelf actie ondernemen om hun valrisico te verminderen, blijkt uit wetenschappelijk onderzoek (VeiligheidNL). Uit zichzelf ondernemen zij niet altijd actie: we moeten actief het gesprek aangaan met de doelgroep en hen wijzen op passend aanbod zodat zij sterk kunnen (blijven) staan. Daarvoor hebben we ook uw hulp hard nodig.
Lees meer over wat u kunt doen als professional, communicatiematerialen die u helpen in de dagelijkse praktijk, en een overzicht van lokaal aanbod waar u patiënten en cliënten naar kunt verwijzen
Wat kunt u doen?
Voor elke oudere – fit of kwetsbaar – is het belangrijk om sterk te blijven staan en hier actief aan te werken. Gemeenten in Eemland bieden verschillend aanbod aan, passend bij de fitheid en kwetsbaarheid van de oudere. Daarom is het belangrijk dat u eerst het valrisico van uw patiënt/cliënt beoordeeld, zodat u doorverwijst naar het best passende aanbod.
Signaleringsvragen
Stel de volgende signaleringsvragen aan uw patiënt of cliënt:
- Bent u de afgelopen 12 maanden gevallen?
- Bent u bezorgd om te vallen?
- Heeft u moeite met bewegen, lopen of balans houden?
Nee op alle vragen? Geef de oudere tips om actief te blijven en om hun balans en spierkracht te oefenen. Wijs hen ook op de checklist die zij zelf jaarlijks bij zichzelf kunnen afnemen en op sport- en beweegaanbod bij hen in de buurt.
Ja op één of meer vragen? Uw patiënt/cliënt heeft een verhoogd valrisico en het is verstandig als hij/zij deelneemt aan een erkende interventie om vallen te voorkomen. Neem de valrisicotest af om te bepalen of hij/zij een matig of hoog valrisico heeft. Onderaan deze pagina kunt u de beslisboom downloaden, waar de valrisicotest is beschreven. Bent u onbekend met het afnemen van de valrisicotest? Meld dan de patiënt/cliënt aan voor een valrisicotest (zie ‘Lokaal aanbod’ voor een locatie in de buurt).
Op basis van de valrisicotest volgt of uw patiënt/cliënt een laag, matig of hoog valrisico heeft.
Voor matig valrisico kunnen zij terecht bij het gemeentelijke cursusaanbod. U kunt hen wijzen op het lokaal aanbod of hen direct aanmelden.
Voor een hoog valrisico kunt u binnenkort verwijzen voor een valrisicobeoordeling. Momenteel is dit nog niet mogelijk. In de tussentijd kunt u hen alvast verwijzen naar een fysio- of oefentherapeut bij de cliënt in de buurt.
Bent u aanbieder van een valcursus?
De cursussen In Balans, Vallen Verleden Tijd en/of Otago voor matig valrisico worden georganiseerd en grotendeels vergoed door gemeenten. Zij maken hun eigen afspraken en overeenkomsten met aanbieders. Wel streven we ernaar deze afspraken zoveel mogelijk op elkaar af te stemmen. Zoals onze regionale begroting als gespreksstarter tussen gemeenten een aanbieders voor de cursussen In Balans en Vallen Verleden tijd. Tevens inventariseren we continu lokale opleidingsbehoeften, zodat we regionaal elkaar hierin ondersteunen. Ziet u nog andere kansen of behoeften voor regionale afstemming? Neemt contact op met de regionale coördinator.
Het streven is dat de valrisicobeoordeling (valanalyse) en de cursussen In Balans en Otago voor hoog valrisico vergoed worden uit de basisverzekering door de zorgverzekeraar. Momenteel is dit nog niet mogelijk. Inwoners kunnen wel begeleiding en ondersteuning krijgen bij hun hoge valrisico, alleen komt vergoeding vanuit hun aanvullende verzekering of eigen bijdrage.
Communicatiemateriaal
Vaak voelen ouderen zich niet aangesproken als we het hebben over vallen. Ze denken “dat overkomt mij niet.” Gebruik daarom de volgende boodschap voor uw patiënten of cliënten:
“Mensen willen graag zo lang mogelijk zelfstandig wonen en de dagelijkse dingen blijven doen zoals ze dat gewend zijn. Het is daarom belangrijk om in beweging te blijven en te zorgen voor een goede conditie. Uit de praktijk weten we ook dat een ongeluk soms in een klein hoekje zit en dat al vanaf een relatief jonge leeftijd het risico op vallen groter wordt. Het is goed om te weten dat er een groot aanbod ligt om op tijd de risico’s op vallen in te schatten, en beter nog: te zorgen dat het risico op vallen zo laag mogelijk blijft.”
Campagne “ik sta sterk”
Landelijk is communicatiemateriaal beschikbaar voor u of in uw praktijk; lokaal is vaak ook een flyer ontwikkeld om inwoners te informeren over sport- en beweegaanbod en gemeentelijke valcursussen voor matig valrisico. Bij het kopje ‘links/downloads’ onderaan deze pagina vindt u folders voor patiënten/cliënten die u kunt meegeven en informatieve animatiefilmpjes voor wachtkamerschermen die u kunt gebruiken. Neem contact op met de lokale aanbieders van valcursussen om de lokale flyers op te vragen. Tijdens de valpreventieweek in oktober promoot VWS en VeiligheidNL hun campagne ‘Ik Sta Sterk’.
Lees meer
Lokaal aanbod
In elke gemeente is aanbod om vallen te voorkomen. Hieronder ziet u per gemeente wat er beschikbaar is en hoe een oudere zich kan aanmelden. Afhankelijk waar de patiënt woonachtig is, kunt u uw patiënt direct vertellen wat er voor hem of haar georganiseerd wordt.
Valcursus
U kunt ook een oudere direct zelf aanmelden voor dit aanbod (in afstemming met oudere). In elke gemeente worden valcursussen voor matig valrisico aangeboden en is er sport- en beweegaanbod voor ouderen beschikbaar. Klik op de gemeente. U wordt doorgeleid naar de lokale website voor aanmelding of krijgt een contactformulier te zien die u kan invullen voor uw patiënt/cliënt.
Samenwerking
Sterker Staan Eemland faciliteert en stimuleert samenwerking tussen gemeenten (waaronder welzijn en sport) en zorg (waaronder paramedici, eerstelijnszorg en tweedelijnszorg). We willen niet alleen inwoners helpen die al zorgbehoevend zijn, maar juist voorkomen dat een inwoner zorgbehoevend wordt. Daarin hebben gemeenten en zorg verschillende taken, en is het belangrijk dat deze taken goed op elkaar afgestemd zijn.
Contactgegevens
Kirsten van der Klein
GGD regio Utrecht
kvanderklein@ggdru.nl