Passende zorg voor ouderen dankzij verbinding zorgprofessionals

Als aanjagers van het thema kwetsbare ouderen binnen Samen Sterker Eemland weten Astrid Posthouwer, bestuurder bij Meander Medisch Centrum en Ilse Zuurhout, themacoördinator kwetsbare ouderen, als geen ander dat er een grote opgave op tafel ligt. Met in de toekomst meer ouderen die zorg nodig hebben en minder mensen om die zorg te geven, is het zoeken naar oplossingen om kwetsbare ouderen de juiste zorg en ondersteuning te blijven bieden. Dit kan alleen als alle professionals binnen en buiten de zorg gezamenlijk optrekken. Verbinding is hierbij één van de sleutelwoorden.

“Over twintig jaar is de zorgvraag verdubbeld. De geriaters van Meander waarschuwen mij ervoor dat in de toekomst maar liefst vier keer zoveel patiënten die kwetsbaar en ouder zijn een beroep gaan doen op onze zorg”, begint Astrid. “Die patiëntenstroom kunnen wij in het ziekenhuis niet alleen verwerken en dat geldt ook voor de VVT, de huisartsen en de GGZ. Daarom hebben we de handen ineengeslagen en denken we na over hoe we de zorg efficiënter kunnen organiseren.”

Kwaliteitsverbetering
Inmiddels werken Astrid en Ilse onder het thema kwetsbare ouderen aan projecten zoals Proactieve zorgplanning, het Ouderengeneeskundig Netwerk Thuis in Eemland (ONTiE) en Sociale innovatie. Hier zijn naast de verschillende zorgorganisaties ook de zorgverzekeraar, de gemeenten en welzijnsorganisaties bij betrokken. Nu er bij sommige van deze projecten al concrete werkafspraken zijn gemaakt zien Astrid en Ilse verbinding ontstaan tussen de zorgprofessionals. Astrid: “Daar waar we eerst op bestuurlijk niveau elkaar moesten vinden, zien we nu dat beleidsmakers en zorgprofessionals elkaar ontmoeten. Het is niet altijd vanzelfsprekend dat de specialisten uit het ziekenhuis in goede verbinding staan met de specialisten ouderengeneeskunde vanuit de VVT. Maar dit geldt ook voor verpleegkundigen en andere zorgprofessionals. Ik geloof er echt in dat de kwaliteitsverbetering die wij voor ogen hebben alleen kan komen vanuit de intrinsieke motivatie van de zorgverlener die wil dat het beter gaat, dat kan delen met zijn vakgenoten en van anderen kan leren. Want we zien die enorme zorgvraag als een tsunami op ons afkomen, het gaat straks niet meer passen, dus we zullen wel moeten.”

Die grote zorgvraag heeft tot gevolg dat ouderen langer thuis moeten wonen. Dat betekent dat de zorg in de wijk steeds zwaarder wordt. Ilse: “Toch vraagt deze problematiek niet alleen om een medisch antwoord. We zien dit ook nadrukkelijk in het integraal zorgakkoord en het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO) terug. Het gaat ook over preventie en het versterken van de eerstelijn. We moeten inzetten op een gedeelde visie en vanuit daar gaan samenwerken.”

Proactieve zorgplanning
Astrid: “Je ziet dat de huisartsen dezelfde vragen hebben als wij en de GGZ en andere domeinen ook. Een mooi voorbeeld is het project Proactieve zorgplanning, waarbij huisartsen al in een vroeg stadium met een patiënt bespreken wat zijn/haar wensen zijn ten aanzien van het levenseinde. De patiënt kan dat bij de huisarts bespreken, maar het ziekenhuis, de thuiszorg, de VVT en de GGZ stellen dezelfde vragen. Het kost niet alleen de patiënt veel tijd om elke keer hetzelfde verhaal te vertellen, de zorg kost het ook veel tijd als die informatie niet goed wordt overgedragen. Binnen het project Proactieve zorgplanning zorgen we voor goede werkafspraken hierover.”

VPT in de wijk
Doordat zorgprofessionals elkaar dankzij de projecten beter weten te vinden, levert dat vervolgprojecten op. Ilse: “Inmiddels is het project ONTiE, Ouderengeneeskundig Netwerk Thuis in Eemland, in een fase gekomen waarin we het gaan borgen. Binnen dit project hebben we eerst gewerkt aan de verbinding tussen de huisartsen en de specialisten ouderengeneeskunde. Nu pakken we door en gaan we aan de slag met het vraagstuk rondom de zorg voor ouderen thuis, op basis van een VPT (volledig pakket thuis). De specialisten ouderengeneeskunde en huisartsen denken na over verschillende scenario’s om medisch generalistische zorg in de wijk te kunnen bieden, al dan niet in geclusterde woonvormen. Dit project pakken we breder op, het heeft een relatie met het thema Spoedzorg binnen Samen Sterker omdat veel ouderen op de spoedeisende hulp terechtkomen. De wijkverpleging en andere zorgverleners worden er ook bij betrokken. Zorgverzekeraars en de gemeenten zijn hierin twee belangrijke partijen voor samenwerking.”

Het organiseren van domeinoverstijgend samenwerken vraagt veel tijd, er is niet van de een op de andere dag een oplossing. Astrid en Ilse herkennen dat regionale samenwerking niet altijd gemakkelijk is, omdat er verschillende overlegtafels bestaan en de aangesloten organisaties vaak in verschillende regio’s werken. Vanuit de landelijke politiek zijn er zorgakkoorden waarin iets van Samen Sterker wordt gevraagd. Het is een uitdaging om dit allemaal goed te stroomlijnen en op elkaar af te stemmen. “Samenwerken is soms ingewikkeld”, geeft Astrid aan. “Als ziekenhuis zijn we verbonden aan meerdere regio’s, dat betekent dat ik hetzelfde gesprek voer aan verschillende overlegtafels. Erkennen dat we daar af en toe mee worstelen en open op tafel leggen wat de dilemma’s zijn, helpt. Zo werken we ook aan vertrouwen in elkaar. Bijvoorbeeld toen het integraal zorgakkoord op tafel kwam. We kozen ervoor om niet weer opnieuw te beginnen, we kijken wat er al staat en hoe we dat kunnen verbinden.”

“Door te kijken naar de inhoud van de akkoorden die er liggen en die te vertalen naar waar we al mee bezig zijn binnen Samen Sterker creëren we een programmatische aanpak”, vult Ilse aan. “Dat we het afgelopen jaar eerst hard gewerkt hebben aan het elkaar leren kennen en begrijpen, de lijnen kort houden en grenzen verleggen, geven juist deze akkoorden ons programma een boost.”

‘Laat je inspireren’
Voor de uitvoer van deze programma’s en de bedachte oplossingen voor passende zorg voor kwetsbare ouderen, zijn alle betrokken professionals hard nodig. Astrid en Ilse willen hen meegeven dat het draait om inspireren en verbinden.
Ilse: “Ik hoop dat de professional de ruimte voelt om achter de gedeelde visie te gaan staan en kan zeggen: ‘laten we eens proberen om dit anders te doen, al is het maar op kleine schaal’.”
Astrid: “Laat je inspireren door de ander. Het is leuk om elkaar op te zoeken, je werk wordt er leuker door als je een kijkje in de keuken van een ander kunt nemen en je iets van een ander kunt leren.”

Ideeën aandragen
Astrid en Ilse roepen tot slot zorgprofessionals op om te komen met eigen inbreng. “Wat heb jij nodig om achter de voordeur bij ouderen thuis toch goede zorg te kunnen bieden, welke mogelijkheden zie jij om domeinoverstijgend met elkaar aan de slag te gaan. Stuur ons een bericht via de website van Samen Sterker als je ideeën hebt, we staan voor dezelfde opgave en we hebben elkaar hard nodig.”
Zie www.samensterkereemland.nl/contact voor de mogelijkheden om in contact te komen met Astrid, Ilse en de andere mensen van het netwerk Samen Sterker Eemland.